رانیا سالمی
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران دلیل عدم استخدام نیروهای بومی خوزستان را “فقدان مهارت و تخصص” این نیروها عنوان کرده است. در این‌باره توضیح چند نکته ضروری می‌نماید.
اگر فرض را بر این بگذاریم که این حرف وزیر کار ایران درست است، باید به ایشان رابطه میان تحصیلات و تخصص را یادآور شد و تاکید کرد که حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر سابق آموزش و پرورش ایران اعلام کرده بود: « 70 درصد دانش‌آموزان در سراسر کشور دو زبانه بوده و پس از ورود به کلاس اول و گذراندن یک سال تحصیلی هنوز زبان مادری آنها به فارسی تبدیل نشده است؛ این گونه دانش‌آموزان چگونه می‌توانند با دانش‌آموزانی که در تهران تحصیل می‌کنند رقابت کنند. دانش‌آموزی که در کلاس اول با این افت تحصیلی مواجه شود تا آخر نیز نمی‌تواند موفق باشد.» از این منظر آنچه وزیر کار به عنوان دلیل استخدام نشدن خوزستانی‌ها عنوان می‌کند، نه یک علت، بلکه معلول سیاستی غلط در محروم کردن گروه‌های قومی و نژادی غیرفارس از حق تحصیل به زبان مادری است. بسیاری از کشورهای جهان با در پیش گرفتن سیاست positive discrimination یا “تبعیض مثبت” می‌کوشند مناطق محروم و کم‌برخوردار را به نحوی حمایت کنند، که فاصله آنها با گروه‌های برخوردار کمتر شود؛ دقیقا نقطه مقابل سیاست مورد نظر وزیر کار ایران. باید توجه داشت که در صورت صحت ادعای ربیعی، پیش از آنکه جوانان خوزستانی تنبیه شده و فرصت‌های شغلی استانشان تقدیم ساکنان غیربومی شود، باید از نهادهای متولی آموزش، از جمله اداره کل آموزش و پرورش استان خوزستان، دانشگاه شهید چمران، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور، نهضت سواد آموزی و دیگر نهادهای مرتبط پرسید چرا رتبه آموزشی خوزستان در کشور یکی مانده به آخر است، نه اینکه جای شاکی و متهم عوض شود و قربانیان سیاست‌های آموزشی نادرست، مجددا قربانی شده و مورد ظلم مضاعف قرار گیرند.
توضیحات فوق با این فرض مطرح شد که آنچه وزیر کار ایران، گفته صحیح است. آمار و شواهد اجتماعی به روشنی نادرستی ادعای علی ربیعی را نشان می‌دهند.
رییس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در تیر ماه 1396 نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان خوزستان را “نگران‌کننده” توصیف کرد. به گفته محمدرضا بهبهانی‌نژاد تنها در حوزه محیط زیست، 1335 کارشناس فارغ‌التحصیل وجود دارد که 1115 نفر از آنها جویای کار هستند. از این تعداد 842 نفر در اهواز هستند و 718 نفر از آنها نتوانسته‌اند جایی مشغول شوند.
پیش از آن هوشمند صفایی، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان گفته بود: « از تعداد 255 هزار نفری که در مراکز کاریابی خوزستان ثبت نام کردند حدود 90 هزار نفر فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند. سالانه 40 هزار نفر به بیکاران استان افزوده می‌شود.» در نظر داشته باشید که هوشمند صفایی، مدیرکلی است که مستقیما زیر نظر علی ربیعی کار می‌کند و در واقع نماینده او در استان خوزستان است.
در آماری که مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خرداد 1396 و بر اساس سرشماری سال 1395 منتشر کرد، نرخ بیکاری ” جمعیت فارغ التحصیل یا در حال تحصیل دوره هاي عالی ” استان خوزستان 22.7 درصد اعلام شد. لینک آمار تفصیلی در انتهای این یادداشت قرار دارد.
درباره زیف و نادرستی ادعای وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران می‌توان ده‌ها آمار مشابه دیگر که توسط مقامات و نهادهای رسمی ایران منتشر شده‌اند، ارائه کرد، هر چند ادعای مطرح شده توسط وزیر این حق را برای مخاطب ایجاد می‌کند که تصور کند، وزیر نه نگاهی به آمار ارائه شده توسط مرکز آمار و اطلاعات راهبردی متبوعش می‌اندازد و نه ارتباط با اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان دارد.
یادآوری این نکته ضروری است که برخلاف ادعای وزیر کار، بیکاری جوانان خوزستانی و تصاحب فرصت‌های شغلی آنها توسط افراد غیربومی، هیچ ارتباطی به “فقدان مهارت و تخصص” مورد نظر وزیر ندارد. در همین‌باره سید شریف حسینی، نماینده سابق اهواز، باوی، کارون و حمیدیه در مجلس ایران، از وجود “آبدارچی پروازی” در خوزستان خبر داده بود؛ آقای وزیر چایتون سرد نشه.