ایران برای مدت طولانی سیاست چماق و هویج را در قبال مطالبات ملت ایران به کار می‌برد. از سویی وعده اصلاحات جزئی می‌داد و از سوی دیگر هشدار می‌داد که درخواست‌ها برای اصلاحات بیشتر منجر به ناامنی و بی‌ثباتی اقتصادی می‌شود. اخیرا ایران این سیاست را در زمینه جنگ در سوریه نیز به کار گرفته است. این روش در خارج از ایران و به ویژه در پارلمان اروپا چگونه عمل می‌کند و چه آثاری می‌تواند روی مواضع اتحادیه اروپا در قبال ایران داشته باشد؟.
علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در روزهای 23 و 24 ژانویه 2018 برای گفتگو و تبادل نظر به پارلمان اروپا رفت. پارلمان اروپا به جای استفاده از این فرصت و سوال درباره سیاست‌های ایران در خاومیانه به شکل خاص و خارج از این کشور به شکل عام، به او اجازه داد از این جایگاه پروپاگاندای ایران را تبلیغ کرده و بار دیگر سیاست چماق و هویج را این بار در اروپا به کار گیرد».
به لطف جامعه مدنی نیرومند و بینش اجتماعی موجود در اروپا، به کارگیری غرور ملی بر اساس امپراطوری‌های تاریخی گذشته کاربرد چندانی در دیپلماسی و روابط خارجی ندارد. با همه اینها سیاست خارجی ایران کماکان وزن تاریخی این کشور را در دیپلماسی خود به کار می‌برد.
پس از دو جنگ جهانی که اروپا را ویران کرد، احترام به اصل چندگانگی و گفتگو یکی از اصول اساسی در اروپا به شمار می‌رود. در نقطه مقابل ایران کماکان سیاست غرور تاریخی و آسیمیلاسیون کماکان در دستور کار قرار دارد و در حالی همه اقلیت‌های دینی و قومی در ایران تحت ستم هستند، ایران می‌کوشد به این موضوع که یک بار در تاریخ یهودی‌ها را نجات داده، ببالد.
بر همین مبنا، علاءالدین بروجردی، رئیس هیات ایران در سخنان خود در پارلمان اروپا به امپراطوری فارسی آریایی و منطقه تاریخی تخت جمشید در نزدیکی شیراز اشاره کرد تا خوراک مورد نیاز برای غرور کشورش در مقابل اتحادیه اروپا را تامین کند؛ اتحادیه اروپا که ساختاری مبتنی بر برابری، حقوق بشر و دموکراسی است، نه ملی‌گرایی‌های جعلی.
از آنجا که این غرور برای رهبران ایران ضروری است، علاءالدین بروجردی نیز در بروکسل مغرورانه گفت: «چگونه است که 28 کشور اروپایی نمی‌توانند به طور مستقل با ایران رفتار کنند و باید کورکورانه تابع گام‌های دونالد ترامپ باشند؟ واضح است که آمریکا می‌خواهد منافع خودش را تامین کند، پس چرا اروپایی‌ها چنین نمی‌کنند؟» او هیچ مشکلی با این موضوع که توافق هسته‌ای برجام در زمان ریاست باراک اوباما انجام شد ندارد. در نظر او در آن زمان اروپا نیازی به اینکه غرور داشته باشد، نداشت. بروجردی به نشان دادن هویج قراردادهای تجاری با ایران ادامه داد و گفت که پروژه‌هایی میلیارد دلاری از جمله ساخت 20 نیروگاه انرژی اتمی وجود دارد. او به این موضوع که چین و روسیه نیز برای به دست آوردن این پروژه‌ها صف گرفته‌اند، اشاره کرده و گفت که چین در حال حاضر امتیاز همه قراردادهای تجاری با ایران را از آن خود می‌کند.
متاسفانه اروپا این حقیقت را در نظر نمی‌گیرد که چین یکی از دلایل اصلی بحران محیط زیست در ایران است. روش‌های توسعه چین، روش‌های پایدار نیستند و نمی‌توان آنها را به عنوان تهدیدی برای اروپا فرض کرد. چین نقش پررنگی در صنایع نفت و گاز ایران بر عهده دارد و با ارزان‌ترین روش‌ها که خشکاندن تالاب‌ها و دریاچه‌هاست، اقدام به استخراج نفت می‌کند. خوزستان که یک استان غنی از نظر منابع نفتی در جنوب ایران است، از آلودگی شدید هوا رنج می‌برد.
از طریق اشاره به قراردادهای اقتصادی جدید به ارزش پنج میلیارد دلار با ایتالیا و توافق با ایرباس فرانسه، بروجردی کوشید اروپایی‌ها را برای به دست‌آوردن قراردادهای تجاری در ایران، با یکدیگر به رقابت وا دارد. او با گفتن اینکه “توپ الان در زمین شماست” پیشنهاد کرد دیگر کشورهای اروپایی نیز از ایتالیا تبعیت کنند.
او پس از آن به افغانستان نیز اشاره کرد و گفت که کشور همسایه ایران 8 هزار تن تریاک تولید می‌کند. بروجردی گفت که قاچاقیان مواد مخدر ایران را به عنوان نقطه عبور و رسیدن به اروپا می‌دانند و ایران بسیازی از نیروهای امنیتی خود را در راه دفاع از جوانان اروپایی و جلوگیری از رسیدن مواد مخدر به اروپا و تبدیل این قاره به منطقه جنگی، از دست داد. می‌‌توان این موضوع را نشان دادن چماق به اروپا و تهدید کشورهای این قاره به باز کردن دروازه‌های مواد مخدر به سوی اروپا تفسیر کرد.
علیرغم اینکه گزارش‌ها به نقش سپاه قدس ایران در تجارت مواد مخدر اشاره می‌کنند، بروجردی با این ادعا که اکثر اعدام‌ها در ایران مربوط به قاچاقچیان مواد مخدر است، تعداد بالای اعدام‌ها در این کشور را توجیه کرد. ایران از نظر تعداد اعدام‌ها پس از چین در رده دوم جهانی جای دارد و از نظر میانگین اعدام‌ها براساس جمعیت، در رده اول جهانی ایستاده است.
او برای اینکه مانع انتقادها از دخالت‌های ایران در سوریه شود، کارت پناهجویان را به کار گرفت و ادعا کرد که ایران دلیل ثبات نسبی در سوریه است و بدون حضور ایران در سوریه، تروریست‌ها به اروپا خواهند آمد. این اولین بار نیست که ایران یا یکی از همپیمانانش اروپا را به حملات تروریستی تهدید می‌کند. در سال 2011 احمد حسون، مفتی سوریه اروپا را به شکل مشابهی تهدید کرد و گفت که اگر غرب بخواهد در سوریه دخالت کند، اروپا مملو از تروریست‌ها خواهد شد.
علاءالدین بروجردی همچنین گفت که ایرانی‌ها بیکارند و افغان‌ها فرصت‌های شغلی ایرانی‌ها را در دست گرفته‌اند. او ادعا کرد اگر دولت ایران یک دولت پراگماتیک بود، این پناهجویان را نمی‌پذیرفت ولی ایران مانند اروپا نیست و با پناهجویان مهربان است و حقوق انسانی آنها را محترم می‌شمارد. این در حالی است که براساس گزارش‌ها ایران پناهجویان افغان را برای جنگ در سوریه به کار می‌گیرد.
پس از آن بروجردی به برخی حوادث برخورد پلیس با تظاهرکنندگان در بروکسل و پاریس اشاره کرد ولی این موضوع را در نظر نگرفت که به دلیل آزادی مطبوعات و جریان آزاد اطلاعات است که اینگونه اخبار به گوش جهانیان می‌رسد ولی در ایران روزنامه‌نگاران زندانی میشوند و رسانه‌ها آزادی چندانی ندارند.
ژوزف وایدنهولزر، عضو اتریشی پارلمان اروپا اذعان کرد که دیدگاه متفاوتی درباره تظاهرات دارد. وایدنهولزر از التزام حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران به حق اعتراض تظاهرکنندگان تقدیر کرد. او از اتحادیه اروپا خواست که تحریم‌ها را از روی ایران بردارد و اجازه ورود ایران به سیستم بانکی را صادر کند. ژوزف وایدنهولزر همچنین از تلاش‌های ایران برای کنترل موج پناهجویان تشکر کرد.
شان کیلی، عضو ایرلندی پارلمان اروپا اعتراضات مردمی در ایران را نشانه ناامیدی ملت ایران پس از توافق هسته‌ای و ناکامی دولت این کشور در تحقق وعده‌هایش دانست و پرسید اروپا چگونه می‌تواند به ایران برای تحقق بخشیدن خواست جوانان ایرانی کمک کند.
کورنلیا ارنست، عضو آلمانی پارلمان اروپا نیز تاکید کرد که اروپا بیشتر کردن تحریم‌ها علیه ایران را رد می‌کند و اروپا به حفظ توافق هسته‌ای پایبند است، اما این سوال را مطرح کرد که آیا پارلمان ایران تحقیقاتی درباره دستگیری‌ها و مرگ بازداشت‌شدگان در بازداشتگاه‌ها انجام داده است؟ در پایان، به جای ایران، این اروپا بود که ناچار شد در این گفتگوها از خود دفاع کند.
منبع :سایت «unpo»
نویسنده: منی سیلاوی
مترجم: ضیاء ناصر