.
تنها برخی از آنها بازگشت خود را بدون جزئیات “داو‌طلبانه” خواندند. اما یک خانم دانشجو که از بردن نامش خودداری کرد، گفت که در صورت پیدا شدن امکان دوباره به دانشگاه مصر باز خواهد گشت.
سن دانشجویان برگشته از معروفترین دانشگاه در میان دانشگاههای کشورهای اسلامی تا سی سال است و در میان آنها کودکان سن شش‌ساله نیز هستند.
هواپیمای دانشجویان تاجیک دانشگاه الازهر ساعت 9 صبح 8 نوامبر در دوشنبه فرود آمد، اما این گروه تنها پس از سه ساعت از فرودگاه بیرون آمدند.
اکثر پدران و مادران آنها که در صحن فرودگاه منتظر فرزندانشان بودند، برای مصاحبه با خبرنگاران مایل نبودند. برخی از این والدین که ز صحبت با خبرنگاران هراس نداشتند گفتند چیزی که آنها را ناراحت می‌کند این است که فرزندانشان پول سالانه تحصیل را پرداخت کرده بودند و این پول را نتوانسته‌اند، بازپس بگیرند.
بنا به اطلاع منابع کمیته دین تاجیکستان تا حال حدود 500 دانشجوی تاجیک از مدارس و دانشگاههای کشورهای اسلامی به کشور خود بازگشته و این روند همچنان ادامه‌داشته است.
این منابع گفته‌اند که از جمله بیش از 1400 دانشجوی تاجیک که در کشورهای اسلامی تحصیل می‌کنند، حدود 800 نفر در دانشگاه الازهر مصر تحصیل می‌کنند.
“بازگشت اجباری بود”
هرچند دانشجویان و پیوندان آنها در مصاحبه با خبرنگاران قطع تحصیل خود را در دانشگاه الازهر “داو‌طلبانه” تلقی کردند، ولی کارشناسان می‌گویند، این مربوط به بازخواندن دانشجویان تاجیک از دانشگاههای کشورهای اسلامی توسط رئیس جمهور تاجیکستان است.
از آهنگ صحبت گروه دانشجویان در فرودگاه شهر دوشنبه نیز احساس می‌شد که از این تصمیم دولت تاجیکستان چندان راضی نیستند.
ایشان عمر، ساکن روستای سر مزار ناحیه فیض‌‌آباد گفت که پسرش حکمت‌الله و دخترش موجوده را به خاطر آموختن زبانهای عربی و انگلیسی و تفسیر قرآن به دانشگاه الازهر فرستاده است.
به اعتقاد ایشان عمر “شخص باسواد و بامعرفت هیچ گاه تروریست یا تندرو نمی‌شود، برعکس برای بالا بردن سطح معرفت دینی و دنیوی در جامعه خدمت خواهد کرد.”
خال‌محمد، تاجر از شهر پنجکنت نیز تأکید داشت که منفعت از تحصیل در دانشگاههای خارجی زیاد است. وی گفت پسرش پرویز در ظرف دو سال تحصیل در دانشگاه الازهر “زبانهای عربی و اردو و کامپیوترها را خوب آموخته است.”
این در حالیست که به گفته وی “در مؤسسات تحصیلات عالی تاجیکستان دانشجویان در مدت پنج سال تحصیل یک زبان خارجی را نمی‌توانند به خوبی آموزند.”
سعیدعمر حسینی، ساکن شهر دوشنبه که برای استقبال پسر ده‌ساله‌اش به فرودگاه آمده بود، ادعاهای مسئولان نهادهای دولت تاجیکستان مبنی بر غیرقانونی بودن تحصیل دانشجویان تاجیک در دانشگاه الازهر را بی‌پایه خواند.
زیرا به گفته آقای حسینی دانشجویان تاجیک با شمول پسر وی با نامه رسمی سفارت تاجیکستان در مصر به دانشگاه این کشور رفته‌اند.
وی تأکید کرد که ادعاهای مسئولان سطوح پایانی دولت تاجیکستان در مورد گرفتن تعلیمات تروریستی و افراطگرايی در مؤسسات تحصیلات عالی کشورهای اسلامی و سیاست بازگرداندن کلیه دانشجویان از این مؤسسات ممکن است، تاجیکستان را در مقابل دولتهای اسلامی قرار دهد.
عده‌ای از پدر و مادران دانشجویان ابراز داشتند که در تاجیکستان تنها یک دانشکده اسلامی فعالیت می‌کند و امکان فرا گرفتن کلیه نیازمندان را ندارد.
آنها می‌گویند در این کشور مکتبهای متوسط دینی یا آموزشگاهها وجود ندارد و بنا بر این، “کودکان مجبور میشوند، به طور غیررسمی در نزد ملا آموزش دینی گیرند.”
برخی از پیوندان دانشجویان گفتند، اگر دولت تاجیکستان فرزندان آنها را از دانشگاههای ممالک اسلامی بازمی گرداند، پس باید در ولایات و نواحی کشور مدرسه‌ها تأسیس کرده و برای فعالیت مدرسه‌های دینی خصوصی اجازه دهد.
نگرانی از سرنوشت دانشجویان بازگشته
پدران و مادران دانشجویانی که از دانشگاه الازهر مصر بازگشته‌اند، در باره سرنوشت بعدی فرزندان خود ابراز نگرانی کردند.
به گفته آنها، پذیرش در دانشکده اسلامی و سایر مؤسسات تحصیلات عالی تاجیکستان در فصل تابستان صورت گرفته و معلوم نیست که در مدت ده ماه آینده فرزندان آنها به چه کار مشغول خواهند شد.
عمرعلی نظراف، رئیس دانشکده اسلامی تاجیکستان نیز گفت که در شرایط فعلی نمی‌تواند، هیچ کدام از این دانشجویان را در دانشکده بپذیرد.
آقای نظراف گفت، اگر دولت تاجیکستان در مورد تأسیس شعبه ویژه برای این دانشجویان تصمیم گیرد، ممکن است، حدود 200 نفر برای تحصیل پذیرش شوند.
از سوی دیگر، سعیدعمر حسینی، پدر یکی از دانشجویان معتقد است که با هماهنگی وزارت معارف تاجیکستان و به طور رسمی بازگشتن دانشجویان به محل تحصیلات قبلی خود به منفعت همه جانبها خواهد بود.
به گفته وی، بدین ترتیب، نگرانی دولت تاجیکستان در باره امکان گرایش جوانان به رویه‌های تندرو رفع شده و از جانب دیگر، جوانان تاجیک تحصیل خود را در دانشگاههای کشورهای اسلامی ادامه‌خواهند داد.
ضمناً، امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان، در جریان ملاقات با ساکنان برخی از نواحی ولایت ختلان در اواخر ماه اوست سال جاری از ساکنان کشور دعوت کرد، فرزندان خود را که در مدرسه‌های کشورهای اسلامی تحصیل می‌کنند، به وطن بازگردانند.
رئیس جمهوری تاجیکستان هشدار داده بود که در غیر این صورت “انها همه تروریست و افراطگرا میشوند.”
ضمناً، پس از دیدار پرویز مشرف، رئیس جمهور وقت پاکستان از تاجیکستان در اواخر ماه می سال 2002 بیش از 70 تن از دانشجویان تاجیک که در مدارس اسلامی پاکستان تحصیل می‌کردند، اجباراً به وطن بازگردانده شده بودند.