امد، کوردها حساسیت به حقی نسبت به شهر کرکوک داشته اند، و ان را جزء اقلیم کوردستان میدانند، و خواهان همه پرسی از ساکنین این شهر برای تعیین الحاق جغرافیایی ان به شمال عراق،، با تمامی دولت های عراق در فردای سقوط رژیم صدام در سال 2003 مذاکرات پی در پی ایی داشته اند و هر بار نخست وزیر منتخب عراق اعلام میکرد که شرایط برای رفراندم انتخاباتی از مردم، در مورد الحاق کرکوک به اقلیم کوردستان و یا عربی را به تاخیر می انداختند.
در جریان نوشتن و تصویب قانون اساسی فدرال عراق مسئله کرکوک در ماده 140 این قانون قید شد، این ماده تصریح میکند، که برای نیل به دمکراسی و ارضاء حق حقوقی تمامی ساکنین این شهر رفراندمی تحت نظارت داخلی و بین المللی برگزار شود، تا سرنوشت سیاسی و اقتصادی ان با رای مردم روشن شود.
بر کسی پوشیده نیست که در حدود 99% مردم کورد شمال عراق خواهان کشوری کوردی در منطقه جغرافیایی اتنیکی خود هستند، این خواست در تمامی برنامه های احزاب کوردی عراقی و غیر عراقی به عنوان یک اصل امده است، در مورد اکراد عراق حتی قرار بر ان شد که رفراندمی در ژانویه 2010 در شمال برگزار شود، اما نیروهای سیاسی و در راس انها رهبران کورد با اعلام استقلال کوردستان در خطه شمال عراق مخالفت کردند، و دلایل ان را هم اماده نبودن شرایط منطقه ایی و نبود حمایت بین المللی اعلام کردند که منطقی هم بود، اما کرکوک شرایط خاصی دارد هم به جهت تاریخی و هویتی و هم به لحاظ اقتصادی نفت خیز است، و احزاب کورد به هیچ وجه حاضر به کوتاه امدن و یا به قولی معامله ایی سیاسی بر سرنوشت این شهر را مردود دانسته و بر کوردی بودن ان تاکید کردند.
رهبران کورد از بی توجهی و یا بد قولی نخست وزیران عراق در مورد همه پرسی ایی که قول ان داده شده بود و در قانون اساسی درج شده بود، و از ان طفره میرفتند بارها لب به شکایت گشودند و این تاخیر را ناشی از خط مشی سیاسی خاص که مثلا رژیم ایران و یا ترکیه در ان دخیل هستند میدانستند، چرا که این دول دارای ملیت کورد هستند و در صورت تقویت بنیاد و هویت کوردی در شمال عراق، میتواند بر مناطق کوردی و یا دیگر ملیت های ان کشورها که تحت انقیاد و ستم مضاف هستند تاثیر بگذارد و خواستهای انان را برای حقوق به حق خود تقویت کند.
حال بعد از کشمکش های سیاسی برای تشکیل دولت عراق که بیش از 8 ماه به طول انجامید و مالکی به عنوان نخست وزیر عراق ماموریت تشکیل دولت عراق شد، مسعود بارزانی در کنفرانس پیش از کنگره حزب دمکرات کوردستان و در حضور مالکی، ایاد علاوی و اسامه نجیفی ریئس پارلمان و رئیس جمهور طالبانی اعلام میکند که حق تعیین سرنوشت برای مردم کورد از حقوق اساسی و مندرج در قانون اساسی عراق است و این حق را اکراد دارند که در چهارچوب قانون و ازادی های سیاسی اینده خود را ورق بزنند.
بارزانی همچنین اعلام کرد که این خط مشی میرود که در کنگره به بحث گذاشته شود، کنگره حزب دمکرات که بیش از 300 نماینده از تمام اقلیم در ان جمع شده اند، موضوع حق تعیین سرنوشت کوردستان را از موارد اساسی این کنگره دانسته و در دستور جلسه ان قید شده است.
اما حقیقت کلام در پشت این اعلام حق تعیین سرنوشت میتواند تاکتیک دیگری هم باشد و ان تحت فشار قرار دادن دولت و نخست وزیر عراق که جریان رفرندوم کرکوک را جدی بگیرند و بر طبق قرارات قید شده در قانون اساسی عمل کنند، این مانور سیاسی از جانب مسعود بارزانی در حینی که از جانب مردم کورد چه در داخل عراق و چه در خارج ان، از حمایت بسیار بزرگی برخوردار است، اما تصور نمی رود که حکومت خودمختار کوردستان به تنهایی و بدون حمایت جهانی قادر به این کار باشد، زیرا ترکیه، ایران و سوریه سه همسایه کوردستان و بخصوص رژیم ایران که در سبعیت و قتل ملیتها رتبه اول را دارد امان ارامش به مردم و دولت اینده کورد را نخواهند داد.
مگر اینکه رهبران کورد چراغ سبزی از جامعه جهانی گرفته باشند، به مانند تیمور شرقی،کوسووا،منتنگرو، و جنوب سودان که به یکباره و با توجه به اینکه این مناطق ساختارهای اقتصادی ،سیاسی ، و بنیاد های اداره یک مملکت را دارا شدند ، حق تشکیل دولت ازاد و منتخب به انان از سوی سازمان ملل و دول بزرگ داده شد، و البته که کوردستان عراق در طی نزدیک به 20 سال خودمختاری و خودگردانی داخلی به ان مقیاس از تجربه اداره یک مملکت رسیده است که اعلام حق تعیین سرنوشت را سرلوحه خود قرار دهد.
انچه مسلم است تشکیل دولت مستقل کوردستان که رویای واقعی مردم این خطه است، نمیتواند در کوتاه مدت باشد، بلکه دارای روندی است که منوط به تغییراتی در خاورمیانه و حمایت جامعه جهانی است، اما ان روز دور نیست، چرا که حق تعیین سرنوشت خواست اساسی مردم هر اقلیم و از حقوق مسلم مندرج در منشور جهانی حقوق بشر است، منشوری که جهان ازاد و دمکراتیک ان را مایه افتخار بشریت و حقوق هر انسانی میداند.
10 دسامبر 2010