روند پیشرفت اقتصادی و صنعتی را با سرعت طی میکند و سیل سرمایه خارجی در بخش نفت و گاز این کشور همچنان ادامه دارد، اما در روند دمکراسی لنگان لنگان و از زمان به قدرت رسیدن الهام علی یف با نقص هایی فاحش دست به گریبان است.
اذربایجان دارای سیستم پارلمانی است و ریاست جمهوری در ان دارای قدرت بلامنازع و بر کل امور 3 قوه حرف اول را میزند، تا جایی که اختیارات انحلال هر قوه را در صورت بروز مشکلات و یا جابجایی امور ریاستی و اعضای انان را دارد.
امسال واجدین شرایط برای شرکت در انتخابات مجلس ملی و یا به اذری میللی مجلیس به گفته وزارت کشور و کمیسیون نظارت بر انتخابات اذربایجان در حدود بیش از 4 و نیم ملیون نفر است که میباست 125 نماینده را انتخاب کنند، در حال حاضر بیش از 2500 نفر کاندید انتخابات مجلس شده اند که از این عده در حدود 732 نفر صلاحیت انان به تایید کمیسیون مرکزی انتخابات مجلس رسیده است.
اکثر کرسي‌هاي مجلس تا به‌حال در انحصار حزب حاکم “يني آذربايجان” (آذربايجان نوين)حزب ریئس جمهور فعلی یعنی الهام علی یف که بجاي حزب کمونيست سابق جمهوري آذربايجان تاسيس شد، بوده است. اتحادیه اروپا برای نظارت بر انتخابات پارلمان و اجرای نظارت بین المللی در حدود 1027 نفر را که اکثرا از طرف سازمان امنیت و همکاری اروپا هستند، به نقاط مختلف اذربایجان اعزام کرده است که باید در کنار 42 هزار ناظر داخلی بر امر رای مردم و جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی را سد کنند، کارشناسان خارجی امر اعزام ناظرین بین المللی را گامی مثبت در جهت دمکراسی ارزیابی کرده اند.
در اذربایجان شرکت افراد در انتخابات یا به شکل فردی است و یا ائتلافی است، که در بر گیرنده اتحاد چند حزب و در ائتلاف با یکدیگر به مبارزه با حزب جاکم یعنی حزب ینی اذربایجان که بیش از نصف کرسی های مجلس را در اختیار دارد، وارد مبارزه سیاسی میشوند.
احزاب عمده اذری که در رقابتهای انتخاباتی پارلمان حضور دارند عبارتند ار حزب مساوات،حزب جبهه خلق،و حزب ائتلاف اصلاحات، ائتلاف دمکراسی و حزب انا وطن هستند.
برای کاندید شدن شخص باید فقط 450 امضاء جمع کند و سابق کیفری هم نداشته نباشد، مسئولین انتخابات میگویند که تا یک روز قبل از شروع انتخابات، کلیه کاندیدها مبارزات انتخاباتی خود را ادامه میداند و افکار و برنامه های خود را به مردم معرفی میکردند و رادیو و تلویزیون هم تمامی مبارزات را پوشش میداند چرا که تنوع شرکت احزاب اینبار مشهود بود، اما
صاحيب محمداف، رئيس سازمان غير دولتي “دفاع از حقوق شهروندان” در آذربايجان نظر اين نامزد انتخاباتي را تائيد نمي‌کند. وي مي‌گويد، اين‌بار نيز روند برگزاري انتخابات ترديد‌هائي را برانگيخته و شفاف و آزاد برگزار نمي‌شود.
آقاي محمداف مي‌افزايد: «نامزدهاي احزاب مخالف دولت اجازه نداشتند ميتيگ‌هائي را در مرکز شهر باکو برگزار کنند و اين آزادي از
آنها سلب شد. از سوي ديگر نامزدهاي حزب حاکم بيشتر از سايرين از امکانات تبليغاتي رسانه‌هاي گروهي استفاده کردند. دولت امکانات خود را فقط در اختيار نامزدهاي طرفدار خود قرار داد».
سازمان دیده بان حقوق بشر هم در گزارشی از محدودیت برای احزاب مخالف دولت در اذربایجان شمالی سخن گفت، و اضافه کرد که باکو در مواقعی با استفاده از قوانین جزایی مشکلاتی را برای اپوزیسیون دولت بوجود اورده است.
یکی از مشکلات خارجی و اساسی اذربایجان شمالی قضیه مناطق قره باغ است که ان را در جنگ با ارمنستان که از حمایت نظامی و مالی ایران و روسیه برجوردار بود از دست داد،، و با وجود ملاقاتهای متعدد ریئس جمهوری دو کشور برای حل موضوع و بازگرداندن غره باغ، به نتیجه مطلوب نرسیده است، و وزیر دفاع اذربایجان امر استفاده از نیروی نظامی برای باز پسگیری غره باغ را در صورت شکست مذاکرات رد نکرد، انچه مسلم است اکثر احزاب و سازمان های سیاسی اذری با وجود اختلافات سیاسی که با هم دارند، بر قضیه غره باغ و اذری بودن ان تاکید دارند و به مانند وزیر دفاع باکو اقای صفر ابی یف بر استفاده از زور در صورت شکست مذاکرات سیاسی اتفاق نظر دارند.