بسیاری همراه با آخرین کنفرانس مطبوعاتی ابراهیم، صحاف را به یادآوردند: هنگامی که نظامیان آمریکایی وارد بغداد می شدند او به همه اطمینان می داد که اوضاع پایتخت عراق تحت کنترل است و اثری از نظامیان آمریکایی نیست.
با وجود اینکه صحاف پس از سقوط صدام،ناگزیر از سیاست کناره گرفت اما به نظر می رسد او به الگویی برای بسیاری از سیاستمداران و سخنگویان تبدیل شده است که آخرین آنها در حوادث لیبی و جنگ طرابلس مشاهده شدند.
محمد سعید الصحاف علاوه بر تکذیب مستمر حضور نظامیان آمریکایی در عراق، به خاطر استفاده از کلمات و واژگان قدیمی و کهن مانند العلوج برای مهاجمان در میان محافل مطبوعاتی و مخاطبان رسانه ها، به شدت مورد توجه قرار گرفت و البته سوژه طنز آنها شد.
در حوادث لیبی نیز مشخص شد که علاوه بر موسی ابراهیم سخنگوی دولت، شخص قذافی و پسرش سیف الاسلام نیز با الگو گیری از صحاف سعی می کنند به اظهار نظر بپردازند.
در حالی که انقلابیون در میدان الخضرا (سبز) طرابلس به عنوان نماد حکومت قذافی، در حال رقص و پایکوبی بودند، صدای معمر قذافی از تلویزیون دولتی وی موسوم به “الجماهیریه” پخش شد که می گفت:” ای مردم به صورت میلیونی به سمت خرابکاران و موش ها حمله ببرید.”
همین موضوع باعث شد تا مخاطبان رسانه ها در کنار خشونت و خون ریزی جنگ لیبی، به طنز های حاشیه ای آن نیز توجه کنند ؛قذافی حتی دم آخر نیز مردم دنیا را می خنداند!
در سال 2003 جنگ آمریکا علیه عراق آغاز شد و صحاف توانست در زمینه رسانه و اطلاع رسانی چند روزی را بدرخشد و تردید ایجاد کند چه آن که دروغ های بزرگ او برای نیروهای وفادار به صدام ، بسیار روحیه بخش بود و آنها را به مقاومت ترغیب می کرد.
در سال 2011 نیز موسی ابراهیم تحصیلکرده روزنامه نگاری در دانشگاه های لندن، دوباره چهره صحاف را به ذهن ها منتقل کرد. ابراهیم نیز مخالفان را موش ها، افراد مسلح تبهکار، گروهک های تبهکار و حامیان صلیبی ها معرفی می کرد.
صحاف هم در یکی از کنفرانس های مطبوعاتی اش گفته بود : انگلیس بیش از یک لنگه کفش قدیمی نمی ارزد.
موسی ابراهیم سخنگوی دولت قذافیابراهیم در هفته های اخر عمر حکومت قذافی به صورت روزانه کنفرانس مطبوعاتی برگزار می کرد و در دسترس ترین مقام لیبیایی برای خبرنگاران شد.
او همچنین ملت لیبی را به خیانت و برداشتن سلاح علیه برادران خود و تبدیل لیبی به صحنه درگیری و جنگ ، متهم می کرد.
حتی وقتی برادر ابراهیم در حملات ناتو کشته شد او با تکرار سخنان قذافی گفت: به مبارزه خود ادامه می دهیم خانه به خانه و کوچه به کوچه.
تزریق روحیه به نیروهای خودی ،مهم ترین راهبرد او بود که البته در میان وفاداران متعصب قذافی ، موثر هم بود!
دروغ و گمراه کردن وجه اشتراک صحاف و موسی ابراهیم بود. البته تفاوت این دو این بود که صحاف در زمینه اطلاع رسانی از جبهه عراق رویکردی فعال داشت اما موسی ابراهیم تنها به عنوان یک ضبط صوت تکرار کننده سخنان قذافی باقی ماند.
صحاف پس از آغاز عملیات نظامی آمریکا ، به طور روزانه در محل ساختمان معروف وزارت اطلاع رسانی عراق کنفرانس مطبوعاتی برگزار می کرد. او یک بار برای اینکه امنیت پایتخت را به آنها نشان دهد، کنفرانس مطبوعاتی را در پشت بام ساختمان این وزارتخانه برگزار کرد.
او همچنین در جایی دیگر، در مقابل اصرار خبرنگاران درباره اشغال فرودگاه بغداد، آنها را به وسیله یک دستگاه اتوبوس، به باند فرودگاه برد و آنجا به سئوالات خبرنگاران پاسخ گفت.
محمد سعید الصحاف سخنگوی صدام برای ادامه پخش برنامه های شبکه ماهواره ای دولتی عراق، فرستنده ها را به همراه برنامه های ضبط شده بر خودروهای تریلر مستقر کرد تا با تحرک وجابه جایی مدام مانع از هدف گیری آنها توسط نظامیان آمریکایی شود. او بخشی از فرستنده ها را نیز در محل سفارت چین در بغداد مستقر کرد ولی در نهایت فرستنده ها مورد هدف قرارگرفتند.
صحاف متولد 1940 فارغ التحصیل دانشگاه بغداد در رشته رسانه است. او پس از فارغ التحصیلی ابتدا مدرس زبان انگلیسی بود. صحاف از سال 1992 تا سال 2001 وزیر خارجه عراق بود و پس از آن مسئولیت وزارت اطلاع رسانی را برعهده گرفت. او پس از سقوط بغداد خود را تسلیم مقامات آمریکایی کرد ولی پس از چند روز آزاد شد و عراق را به مقصد امارات ترک کرد.
گفته می شود صحاف هم اکنون در ابوظبی، زبان انگلیسی تدریس می کند.
صحاف همچنین با استفاده از صنایع ادبی ، از کلماتی بدیع و جملات نغز استفاده می کرد تا آنجایی که در برخی موارد مترجم انگلیسی توانایی ترجمه آنها را نداشت و شخص صحاف مجبور به ورود و گفتن معادل انگلیسی می شد.
موسی ابراهیم در بامداد دوشنبه و آخرین دقایق حیات حکومت قذافی و هنگام شادی و رقص انقلابیون در مهمترین میدان شهر طرابلس یعنی میدان الخضرا (سبز) به صورت ناگهانی در میان خبرنگاران ظاهر شد و گفت : طرابلس در وضعیت خوبی است اما ناتو تنها در یک روز 1200 نفر را در طرابلس به قتل رساند.
صحاف نیز در آخرین مصاحبه مطبوعاتی اش و در آخرین ساعات قبل از سقوط بغداد به دست نظامیان آمریکایی و در حالی که تانک های بغداد در نزدیکی پل های بغداد در حرکت بودند گفت: هیچ نظامی آمریکایی وارد بغداد نشده است. بغداد در امن و امان است. ما با العلوج (کنایه به نظامیان آمریکایی) مقابله می کنیم. هم اکنون هزاران نفر از نظامیان آمریکایی در دروازه های بغداد دست به خودکشی زده اند!
صحاف از توصیف های بسیار بدی برای نظامیان آمریکایی استفاده می کرد و در جالبترین اقدام آنها را العلوج توصیف می کرد. واژه ای که در مدت ها پس از سقوط صدام، درباره معنی آن میان مردم و کارشناسان زبان و ادبیات عرب بحث و گفت وگو کرد. العلوج یکی از کهن ترین واژگان عربی است و معانی بسیاری دارد. صحاف پس از سقوط صدام در مصاحبه ای گفته بود که العلوج معانی زیادی دارد ولی منظور او کرم هایی است که به بدن انسان می چسبند و خون می مکند.
موسی ابراهیم نیز مخالفان قذافی را موش و مزدوران ناتو توصیف می کرد.
اما موسی ابراهیم که از اعضای قبیله قذافی یعنی القذاذفه به شمار می رود در ابتدا به عنوان مترجم همزمان عربی به انگلیسی در کنار برخی از مقامات لیبیایی مانند موسی کوسا وزیر وقت خارجه و معاونش “خالد کعیم” در مقابل دوربین رسانه ها ظاهر شد و چندی بعد در قامت یک سخنگو، به تعامل با خبرنگاران پرداخت.
ابراهیم متولد 1974 میلادی 15 سال را در انگلیس سپری کرد و مدارک کارشناسی ارشد علوم سیاسی از دانشگاه اکستر انگلیس و دکترای رسانه از دانشکده سلطنتی هولوای دانشگاه لندن دارد.
دولت قذافی پس از گذشته چند ماه از بحران لیبی ، تصمیم گرفت خبرنگارانی از چند رسانه بین المللی به طرابلس دعوت کند. این خبرنگاران در هتل ریکسوس طرابلس مستقر شدند تا این هتل پنج ستاره به محل کنفرانس های مطبوعاتی سیف الاسلام پسر قذافی و موسی ابراهیم تبدیل شود.
این هتل هم اکنون نیز با وجود آزادی 90 درصدی طرابلس از کنترل نیروهای قذافی، اما همچنان در کنترل هواداران قذافی قرار دارد.
در کنار اظهار نظر موسی ابراهیم، می توان به اظهارات سیف الاسلام قذافی نیز اشاره کرد. او پس از گذشت حدود 24 ساعت از سقوط طرابلس به دست انقلابیون و انتشار گسترده خبر بازداشتش، به صورت ناگهانی به میان خبرنگاران ریکسوس آمد و ضمن تکذیب بازداشت خود، از پیروزی نزدیک بر مخالفان خبر داد.
او هم مانند پدرش مخالفان و انقلابیون را موش و خرابکار توصیف می کرد.
سیف همچنین خبرنگاران بی بی سی، سی ان ان و خبرگزاری فرانسه را در بامداد سه شنبه به همراه خود به باب العزیزیه، پایگاه بزرگ محل استقرار قذافی برد .
در حالی که مردم در خیابان های طرابلس بوق خودروهای خود را به نشانه شادی و پیروزی بر قذافی به صدا در می آوردند و تصاویر بزرگ قذافی را لگد مال می کردند و از شدت خوشحالی آزادی بالا و پایین می پریدند؛ سیف به خبرنگاران گفت: دیدید. دیدید که چگونه جمعیت میلیونی مردم ، خرابکاران و موش ها را ناکام گذاشتند و به مقابله با آنها برخواستند.
او پیشتر نیز درباره صدای شیلک گلوله ها به خبرنگاران گفته بود:چیزی نیست؛ مردم دارند آتش بازی می کنند ، آنها شکست خرابکارها را جشن گرفته اند!
موسی ابراهیم پس از سقوط کامل طرابلس، دیگر دیده نشد و به احتمال بسیار به همراه قذافی و فرزندانش، در گوشه ای مخفی شده اند.
محمد سعید الصحاف و موسی ابراهیم ،تنها سخنگویان صدام و قذافی نبودند ؛ آنها یکی از ویژگی های تمام دیکتاتورها را نمایندگی می کردند: ” دروغگویی در کمال آرامش و مردم را نادان فرض کردن“.
• منبع: عصرایران